Wim Vanhaverbeke, een autoriteit op het vlak van open innovatie, doceert al 15 jaar strategie aan Flanders Business School. Zowel in zijn lessen als in zijn meest recente boek, Managing Open Innovation in SMEs, reikt hij kleine bedrijven een nieuwe manier van denken aan om hun strategie vorm te geven en op lange termijn hun businessmodel bij te sturen. En die nieuwe manier van denken blijkt broodnodig, zelfs in low tech-sectoren.
Strategie weer bij de tijd brengen
Strategie is een ‘hot topic’, maar de denkkaders hinken achterop. Zo wordt er vaak teruggegrepen naar Michael Porter, wiens inzichten dateren uit de jaren 80. Een update is aan de orde om vat te krijgen op de huidige context waarin nieuwe financieringsvormen zoals crowdfunding op het toneel verschijnen en digitalisering een centrale rol speelt (er is geen enkele sector die níet met de digitale revolutie te maken krijgt). Kleine spelers komen vandaag met nieuwe businessmodellen op de proppen en leggen dankzij innovatieve technologieën grote bedrijven het vuur aan de schenen. Mastodonten laten zich dan weer gelden in sectoren waar ze vroeger totaal niet actief waren. Denk maar aan de fintech startups die banken dwingen om hun businessmodel te herdenken, of aan Amazon dat de voedingsretail grondig door elkaar schudt door Wholefoods in te lijven en te experimenteren met Amazon Go.
Overleven dankzij strategische partnerschappen
Vanhaverbeke merkt op dat veel Vlaamse bedrijven vastzitten in een ‘ieder voor zich’-mentaliteit, terwijl ze vandaag niet anders kunnen dan samenwerken om strategieën op poten te zetten. Zulke partnerschappen ontstaan niet alleen met klanten of toeleveranciers, maar ook met ‘complementors’: bedrijven uit andere industrietakken die dankzij hun product een toegevoegde waarde leveren voor jouw product. Zo worden bepaalde donsdekens bijvoorbeeld uitgerust met NASA-technologie voor meer slaapcomfort.
Dankzij zulke samenwerkingen bouw je een ecosysteem uit, waarbinnen je de exclusiviteit van je product kunt waarborgen en zelfs prijsafspraken kunt maken. Immers, de samenwerking houdt maar zo lang stand als de zwakste schakel overeind blijft. Een open boekhouding en gerichte prijsaanpassingen wanneer een partner het moeilijk krijgt, zijn daarom vaak hét recept voor een duurzame relatie.
De uitdaging voor managers
Vanhaverbeke haalt tot slot aan dat het opzetten van ecosystemen managers voor een unieke uitdaging plaatst. Hij ziet namelijk dat het ‘extern managen’ niet lukt in veel bedrijven, omdat het nieuw is. Soms gaat dit ook ten koste van het ‘intern managen’ of het overzicht op de interne operationele taken behouden. Deze evenwichtsoefening blijkt moeilijk, maar in zijn lessen en zijn meest recente boek reikt hij verschillende cases aan waarin businessmodelveranderingen in samenwerking met open innovatie tot prachtresultaten hebben geleid.